သစ္ခက္သံလြင္- ဘာသာစကားကိုေလ့လာျခင္းေဆာင္းပါး။ ယကၡရဲႀကီး၏ "ေပး"



ေပး

www.cambridgeportraits.com
 " ...အထက္က ျပခဲ့တဲ့ ဗန္းစကား မ်ားရဲ႕ ရင္းျမစ္ဟာ ရုန္႔ရင္းညစ္ညမ္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ဆို မေျပာဘူး။ ခင္ဗ်ားလည္း ခု နားလည္ သြားရင္ ေျပာခ်င္မယ္ မထင္ေတာ့ဘူး။ မေျပာတဲ့သူမ်ားလာရင္ ဗန္းစကားေသၿပီ။ ေပ်ာက္သြားမယ္။ မေကာင္းတဲ့ဘက္ကဲတဲ့ ၊ မူရင္းအဓိပၸာယ္ကို ေမာင္နဲ႔ႏွမ ေျပာလို႔မေကာင္းတဲ့ ဗန္းစကားေတြ ေသသြားတာမေကာင္းဘူးလား "
 ----------------------------
  . . . အသက္ေလး ၃၀ေက်ာ္လာၿပီးတဲ့အခါမယ္ ကၽြန္ေတာ့္ကို စိတ္အေႏွာင့္အယွက္အျဖစ္ေစဆုံး စကားလုံးက "ေပး"ဆိုတာပဲ။


. . . ဘာသာစကားကို ကၽြမ္းဝင္ေလ့လာခဲ့ျခင္းက တခ်ဳိ႕အခ်ိန္ေတြမွာ သူလိုငါလိုလူေတြထက္ စိတ္ထိရွမႈ ပိုမ်ားေစသလားမဆိုႏိုင္ဘူး။ "ေဟ့ေရာင္ သားႀကီး" လို႔ အေခၚခံရရင္လည္း နားထဲမွာ ေထာင့္ခနဲ ျဖစ္ျဖစ္ သြားရ။ "ဒစ္လည္ေနတယ္ဟ" လို႔ ၾကားရင္လည္း မ်က္ႏွာမွာ စပ္ဖ်ဥ္းဖ်ဥ္းျဖစ္ရ။ "တိုင္ပတ္ေနတယ္" ဆိုတာေရာ မူလရင္းျမစ္ကဘာလဲသိၾကရဲ႕လားမသိ။

ညကလပ္ေတြဆီက အေဖာ္အခၽြတ္နဲ႔တိုင္လုံးပတ္ၿပီးက (ကတယ္ဆို) တဲ့ဆီက ဆင္းသက္လာပုံပါ။ "လန္ထြက္" ဆိုတာ .. ပိုဆိုးသြားၿပီ။ ခ်ေရးၿပီး ရွင္းျပလို႔ မေကာင္းေတာ့ဘူး။ မအဂၤါကိုေျပာတာလို႔သာ သိထားလိုက္ပါေတာ့။ "မွတ္ေတာင္ထားရဦးမယ္" က ျပည့္တန္ဆာရပ္ဝန္းက စကားလုံးျဖစ္ပါတယ္။ ညမယ္ေတြဆိုတာ လူတေယာက္ကို မွတ္မထားႏိုင္ၾကဘူးေလ၊ သူတို႔ကို 'မွတ္ထားေနာ္'လို႔ေျပာရင္ "အင္း မွတ္ေတာင္ထားရဦးမယ္ဆိုပဲ" ဆိုတာမ်ဳိး တုံ႔ျပန္တတ္ၾကတာကိုး။

. . . ဗန္းစကားဆိုတာ ရွင္သန္ေနဆဲဘာသာစကားတိုင္းမွာ ရွိတယ္။ ဗန္းစကားမ်ား ေပၚေပါက္ လာျခင္း၊ ဗန္းစကားမ်ားသုံးစြဲျခင္းဟာ အျပစ္မဟုတ္ပါ။ ဗန္းစကားမ်ားဟာ သမိုင္း တေလွ်ာက္ ေပၚေပါက္ ခဲ့ ေပၚေပါက္ဆဲ ျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္ ဘာသာစကားတမ်ဳိးရဲ႕ ဗန္းစကားအသစ္ေတြကို စိစစ္ၾကည့္ရင္ ထြက္ေပၚလာရာေနရာဇစ္ျမစ္ကတဆင့္ ဒီဘာသာစကား သုံးစြဲသူေတြရဲ႕ အဆင့္ အတန္း၊ လားရာ၊ အေျခအေနမ်ား၊ စရိုက္၊ စိတ္အေျခခံ ရင္းျမစ္ေတြကို ေခ်ာင္းၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

. . . ဆိုေတာ့ ဗန္းစကားမ်ားရဲ႕ ထြက္ေပၚရာရင္းျမစ္ source of origin ဟာ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းပါ တယ္။ အိမ္တအိမ္ကို ေနာက္ေဖးေပါက္ကတက္ၾကည့္ရသလို ရွိတတ္တယ္။ အထက္က ျပခဲ့တဲ့ ဗန္းစကား မ်ားရဲ႕ ရင္းျမစ္ဟာ ရုန္႔ရင္းညစ္ညမ္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ဆို မေျပာဘူး။ ခင္ဗ်ားလည္း ခု နားလည္ သြားရင္ ေျပာခ်င္မယ္ မထင္ေတာ့ဘူး။ မေျပာတဲ့သူမ်ားလာရင္ ဗန္းစကားေသၿပီ။ ေပ်ာက္သြားမယ္။ မေကာင္းတဲ့ဘက္ကဲတဲ့ ၊ မူရင္းအဓိပၸာယ္ကို ေမာင္နဲ႔ႏွမ ေျပာလို႔မေကာင္းတဲ့ ဗန္းစကားေတြ ေသ သြားတာမေကာင္းဘူးလား။

. . . ေဟာ့ခ်င္လို႔ ေပါ့ခ်င္လို႔ဆိုရင္ ေဘးလြတ္တဲ့ မရိုင္းတဲ့ ဗန္းစကားေတြေျပာၾကတာေပါ့။ ရိုးရိုးရွင္းရွင္းအျပစ္ကင္းတဲ့ဗန္းစကားေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ "အကိတ္ႀကီး"လို႔ေျပာပါ ၊ cake က လာတယ္။ "အလန္းေလး" လို႔ေျပာပါ ၊ ျမန္မာစကား 'လန္း'ကေန လာတယ္။ "ကြီး"လို႔ေခၚပါ ၊ "ေခး ၊ ညေလး"လို႔ ျပန္ေခၚမယ္။ ရင္ဘတ္ခ်င္း ပလပ္ထိုးၾကတာေပါ့။ မရိုင္းစိုင္းတဲ့စကားလုံးေတြနဲ႔ ေမာ္ဒန္ လူ႔ေဘာင္တည္ေဆာက္လို႔ရပါတယ္။

. . . ဗန္းစကားေတြကို ေတာ္လွန္ဖို႔ မလိုပါဘူး။ ေတာ္လွန္လို႔လည္းမရဘူး။ ခင္ဗ်ားနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ မေမြးခင္ကတည္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေဖေတြက "ေဇပဲ" လို႔ ေျပာၾကတာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေမေတြက "ဒီလိုဆိုလြန္တာေပါ့" လုပ္ေနတာ။

. . . မေကာင္းတဲ့ဗန္းစကားကို မေကာင္းမွန္းသိရင္ မသုံးပဲ မေျပာပဲေနၿပီး သတ္ပစ္လိုက္ဖို႔သာ လိုအပ္ တာ။ မဟုတ္ရင္ ဗန္းစကားေတြကေန တရားဝင္စကားလုံးအျဖစ္ ေဝါဟာရအသစ္ျဖစ္လာမယ္။ ဒီအခါမွာ စကားလုံးရဲ႕ရင္းျမစ္ဟာ ျမန္မာ(ဗမာ)ဘာသာစကားကို ျပ႒ာန္းေပးသြားမွာပဲ။

"မိုက္တယ္" ဆိုတဲ့ စကားဟာ ဒီေန႔အားလုံးလက္ခံၿပီးသားျမန္မာစကားျဖစ္ေနၿပီ။ တရားဝင္ မဝင္ဆိုတာ စာအုပ္ႀကီးထဲေရးထည့္မွ မဟုတ္ဘူး။ "မိုက္တယ္"ဆိုတာ ဒီေန႔ျမန္မာစကားလုံး အစစ္အမွန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစကားလုံးရဲ႕ထြက္ေပၚလာပုံကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါ။ "ေကာင္းတယ္" ဆိုတာကို "မိုက္တယ္" လို႔ ေျပာင္းသုံးတယ္။ မိုက္=ေကာင္း ပဲ။ မူရင္းမွာ "မိုက္"ဆိုတာသည္ "မေကာင္း"။ ဆိုေတာ့ .. ဒီစကားလုံးထြန္းကားတဲ့ကာလမွာ ျမန္မာလူထုသည္ "မိုက္ျပျခင္း"မ်ားကို သေဘာက်ၾကသည္လို႔ မေတြးႏိုင္ဘူးလား။

ရဲကိုကို၊ ရဲမင္းပိုင္တို႔ရဲ႕ ဖိုက္တာကားေတြနဲ႔ စည္ကားတဲ့ ျမန္မာဗြီဒီယိုေခတ္ဦးရယ္ 'မိုက္တယ္' ဗန္းစကားထြန္းကားခ်ိန္ရယ္ တိုက္ဆိုင္မႈဟာ ဆက္စပ္မႈမရွိဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္မလား။ ဒီစကားလုံးအေပၚတည္ၿပီး "ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြဟာ ရုန္႔ရင္းၾကမ္းတမ္းမိုက္မဲမႈကို သေဘာက်တတ္ ၾကသည္" လို႔ ဥေရာပသားတေယာက္က ေကာက္ခ်က္ဆြဲျပရင္ .. ။

. . . ပိုဆိုးတဲ့ ဥပမာက "ေစာ္"ပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္းေျပာၾကတာပဲ။ ေရွာင္လို႔မရႏိုင္ေအာင္ျဖစ္ေနၿပီေလ။ ကၽြန္ေတာ္တဦးတည္းရဲ႕အသိစိတ္မွာ "ေစာ္"ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို မူရင္းအဓိပၸာယ္လည္းမသိပါ၊ ရိုင္းတယ္လို႔လည္းမထင္ပါ ၊ လူႀကီးေတြေရွ႕မေျပာသင့္တဲ့ ဗန္းစကား ေလာက္သာအသိရွိတယ္။
သို႔ေသာ္ .. "ေစာ္ ဆိုသည္မွာ မိန္းမတို႔၏ မအပ္မရာကိုေခၚညႊန္းျခင္း"လို႔ ဆရာျမသန္းတင့္ေရးတာကို ငယ္ငယ္ကဖတ္ခဲ့ဘူးတဲ့အတြက္ ခပ္ရိုင္းရိုင္းစကားလုံးႀကီးျဖစ္မယ္လို႔ ေတြးယူၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။ ေတြး ၾကည့္လို႔ရေသာ္လည္း ခံစားလို႔မရပါ။ ရိုင္းတယ္လို႔ မခံစားရ။ ကၽြန္ေတာ္ခ်ာတိတ္ဘဝမွာ အႀကီးေတြက "ဟိုေစာ္ေလး ၊ ဒီေစာ္ေလး" တြင္တြင္ က်ယ္က်ယ္ေျပာေနပါၿပီ။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ႀကီးလာေတာ့ ေျပာ ပါေတာ့တယ္။ ဘာသာစကားကိုကၽြမ္းဝင္တတ္တဲ့ စာဖတ္အေလ့ရွိေသာ လူတေယာက္မွာေတာင္ မေကာင္းမွန္းလည္း သိပါလ်က္နဲ႔ "ေစာ္"ဆိုတဲ့ ဗန္းစကားကို ဒူးေထာက္ ရျခင္းပါ။

. . . "ေစာက္" ဆိုရင္လည္း ေရွာင္မရတဲ့ ေန႔စဥ္သုံးေဝါဟာရျဖစ္ေနၿပီ။ သူ႔ရဲ႕ေနာက္မ်ဳိးဆက္(next generation) "ေစာက္ရမ္း" ေတာင္ ပုံမွန္စကားျဖစ္ေနၿပီ။ "ေစာက္" ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ရိုင္းျပတဲ့ ျမန္မာ စကားမွန္းကၽြန္ေတာ္ေကာင္းေကာင္းသိေပမယ့္ အေျပာခံရလို႔ေသာ္လည္းေကာင္း ေျပာမိလို႔ေသာ္ လည္းေကာင္း နင့္နင့္နဲနဲ မခံစားရပါဘူး။ "အဲဒီေကာင္မကိုေစာက္ျမင္ကပ္တယ္"၊ "ေစာက္ရမ္း မိုက္ တယ္ေဟ့ေရာင္" .. ၾကားရတာေရွာေရွာရွဴရွဴပါပဲ။ "ေစာက္သည္းေပါက္တယ္"ဆိုတဲ့ ဗန္းစကားေလး ဆိုသေဘာက်လို႔ တခါတခါေျပာမိေသး။
 
. . . "ၿပိဳင္းေနၿပီ"၊ "ဥထားတာ"၊ "ဖုသြားတယ္"၊ "ဖီးေကြးတယ္၊ ဖီးက်ဲတယ္"၊ "နားကားသြားမယ္"၊ "ေဆးထိုးၿပီ"၊ "ဘာလား"၊ "ပလပ္ကၽြတ္တယ္"၊ "ဂါမယ္"၊ "စကီေလး"၊ "ဘီးက်ဲ".. ေျပာမကုန္ဘူး။ ေရွာင္လို႔ မလြတ္ဘူး။ ေရွာင္ဖို႔လည္း အထူးမလိုပါဘူး။

. . . ဗန္းစကားတခုရဲ႕အစျပဳရာဇစ္ျမစ္ကို သိျမင္ႏိုင္ရင္ လုံေလာက္ပါတယ္။ သိၿပီးမွ ေျပာခ်င္တယ္ မေျပာ ခ်င္ဘူးဆိုတာ၊ ေျပာသင့္တယ္ မေျပာသင့္ဘူး ဆုံးျဖတ္တာေတြက လူတဦးခ်င္းရဲ႕လြတ္လပ္တဲ့ကိစၥျဖစ္ တယ္။ လူတဦးစီဟာ သူ႔ရဲ႕ဉာဏ္ပညာအဆင့္အတန္း၊ စရိုက္၊ အတြင္းစိတ္အခံ၊ ဘဝခံယူခ်က္၊ ကိုယ္ရည္ ကိုယ္ေသြးအေလ်ာက္ သူႏွစ္သက္သလို ဗန္းစကားေတြကို သူ႔ဘဝမွာ အသုံးျပဳသြား ၾကမွာပါပဲ။ ကိုယ္ပိုင္သမိုင္း ကိုယ္စီေပါ့။

. . . "ေပး" ဆီလည္း ခုမွေရာက္ေတာ့တယ္။ ဗန္းစကား to အဆန္းအလန္းေတြ လူတိုင္းမသုံး ဘူး။ ေနရာတိုင္း မသုံးဘူး။ "ေပး"ကေတာ့ ေနရာမေရြး ၊ လူမေရြး ၾကားရႏိုင္တယ္။ တိုက္ပုံအက်ႌနဲ႔စင္ေပၚကပုဂၢိဳလ္ႀကီးဟာ "ဟိုစကီေလး"လို႔ မေျပာမွာေသခ်ာေပမယ့္ .. "အခုကၽြန္ေတာ္ေျပာျပေပးမွာက" လို႔ေတာ့ ေျပာတတ္တယ္။ ခင္ဗ်ားလည္းၾကံဳဖူးမွာပါ။ အရင္ကသတိမထားမိရင္ေတာင္ ဒီစာဖတ္ၿပီးခ်ိန္ကစၿပီး သတိျပဳမိသြားလိမ့္မယ္။

စတိုးဆိုင္က အေရာင္းဝန္ထမ္းမေလးကလည္း "အေႂကြအမ္းေပးမယ္"၊ ေကာင္တာထဲကပစၥည္း "ထုတ္ျပေပးမယ္" ေျပာတယ္။
နာ့စ္မေလးကလည္း "တိုင္းေပးမယ္ ၊ ေရးေပးတယ္ ၊ ထိုးေပးတာ" ေျပာတယ္။
အယ္ဒီတာက "ဖတ္ေပးပါ့မယ္" တဲ့။
ကိုယ့္ပိုက္ဆံနဲ႔ကိုယ္ တန္းစီၿပီးဝယ္ရတဲ့ လက္မွတ္ကိုေတာင္ လက္မွတ္ေရာင္းက သူ"ေရာင္းေပးလိုက္ တယ္" ဆိုပဲ။
တရက္နဲ႔ ၿပီးရမယ္လို႔ တရားဝင္ဆိုထားတဲ့ ရုံးအလုပ္ကို တလနီးပါးၾကာေအာင္ အေခါက္ေခါက္အခါခါ သြားရၿပီးတဲ့အဆုံးမွာ လက္မွတ္ထိုးေပးတဲ့ အရာရွိႀကီးက ေဘာပင္ကိုင္ရင္း "လုပ္ေပးလိုက္ တယ္ေနာ္" လို႔ေျပာတတ္တယ္။
တကၠစီဒရိုင္ဘာက "အထဲဝင္ေပးရမွာလား" လို႔ေမးတယ္။ "ရပ္ေပးမယ္ ၊ ေစာင့္ေပးမယ္" ဆိုတယ္။
ဘတ္စ္ကားစပယ္ယာက "မွတ္တိုင္ရပ္ေပးမယ္" တဲ့။ "အဆင္ေျပေအာင္ရပ္ေပးမယ္" တဲ့။
ထိုးထည့္ေပးတဲ့လက္ဘက္ရည္ဖိုး လက္ထဲေရာက္ေတာ့မွ "လုပ္ေပးလိုက္ပါကြာ" လို႔ အေျပာမခံဖူး ဘူးလား။
ယဥ္ထိန္းရဲႀကီးကေတာ့ "ကၽြန္ေတာ္က ကူညီေပးတာေနာ္" ဆိုတာခ်ည္းပဲ။
ေမာ္ဒယ္မင္းသမီးေလးက "ပရိတ္သတ္ႀကီးကို ခ်ျပေပးပါ့မယ္" တဲ့ ေျပာရွာတယ္။
ဘုန္းႀကီးကလည္း "ဘုန္းေပးေပးမယ္"၊ "ေဟာေပးမယ္" မိန္႔တယ္။
ေက်ာင္းသားက "အိမ္စာလုပ္ခဲ့ေပးတယ္" လို႔ ေျပာတာၾကားရတယ္။
စစ္ဗိုလ္ႀကီးက "က်ဳပ္တို႔က ခင္ဗ်ားတို႔ကို ကာကြယ္ေပးေနတာ" တဲ့။
စင္ေပၚက အဆိုေတာ္ေတြက "ဒီသီခ်င္းဆိုေပးမယ္" လို႔ ေျပာၾကတယ္။
လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ထဲဝင္လာေတာင္းတဲ့ သူေတာင္းစားကို "အေႂကြမရွိေသးလို႔" လို႔ေျပာေတာ့ "ျပန္အမ္းေပးမယ္" လို႔ ေျပာပါတယ္။
ခ်ေရးျပလို႔ ျပည့္စုံကုံလုံမယ္မထင္ဘူး။ "ေပး"သံေတြ ၾကားေနရတာကို။

"ေပး" ဆိုတဲ့စကားဟာ ေက်းဇူးတရားတစုံတရာကို ေဖာ္ညႊန္းျပရာေရာက္တယ္ ဆိုတာ အခုစာေရးတဲ့ ကၽြန္ေတာ္ေရာ စာဖတ္တဲ့ခင္ဗ်ားအျပင္ ျမန္မာစကားေျပာၾကတဲ့ အထက္ပါလူပုဂၢိဳလ္အားလုံး သိၾကမယ္လို႔ ထင္မိတယ္။ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က/ခင္ဗ်ားက သူတို႔ေတြကို ေက်းဇူးတင္ေနရမွာလား။ ေက်းဇူးတင္ဖို႔ ေျပာခ်င္ၾကတာလား။

. . . ကၽြန္ေတာ္က ဆရာဝန္ဆိုေတာ့ လူနာကို "ဘယ္ႏွရက္ၾကာရင္ျပန္ျပေနာ္" လို႔ေျပာတဲ့အခါမယ္ တခ်ဳိ႕က "ျပန္ျပေပးပါ့မယ္"တဲ့။ တခါတေလေတာ့ ျပန္ေျပာျဖစ္တယ္။ "ကၽြန္ေတာ္ ပိုက္ဆံရဖို႔အတြက္ ခင္ဗ်ားျပန္ျပေပးရမွာမဟုတ္ဘူး၊ ခင္ဗ်ားေနေကာင္းဖို႔အတြက္ ျပန္ျပရမွာ၊ ေနေကာင္းဖို႔အတြက္ လိုမယ္ထင္ရင္ ျပန္လာပါ၊ ကၽြန္ေတာ္ပိုက္ဆံရဖို႔အတြက္ေတာ့ ျပန္လာမေပးပါနဲ႔" လို႔။

ကိုယ့္ဝန္ထမ္းအလုပ္သမားကို "အလုပ္ခ်ိန္မွာ ယူနီေဖာင္းဝတ္" ဆိုေတာ့ "အခုဝတ္ေပးပါ့မယ္ဆရာ" တဲ့။
. . . ဗန္စကားေတြက လူလိုက္၊ ေနရာလိုက္ၿပီး ၾကံဳရၾကားရတတ္ေပမယ့္ "ေပး" ကေတာ့ က်ားမ ႀကီးငယ္ ရဟန္းရွင္လူ အဆင့္အတန္းမခြဲ ၾကံဳလာၾကားလာရတယ္။ တိုက္ပုံႀကီးကလည္း "ေပး" ၊ ဘုန္းဘုန္း ကလည္း "ေပး" ၊ အလုပ္သမားကလည္း "ေပး" ၊ သူေတာင္းစားကလည္း "ေပး" ၊ ဆရာသမားကလည္း "ေပး"။ ေနရာလည္းမေရြးဘူး။ လမ္းေဘးကေန ႏိုင္ငံေတာ္အခမ္းအနားထိ သုံးႏိုင္တယ္ ၊ သုံးေနတယ္။
. . . ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ကေတာ့ ပရဟိတအေနနဲ႔ အခမဲ့ေစတနာ့ဝန္ထမ္း ေဆးကုထြက္တဲ့အခါ "ေဆးကုေပးတယ္"လို႔ ေျပာျဖစ္ေပမယ့္ ၊ အခေၾကးေငြယူၿပီး ေဆးကုရတဲ့လူနာေတြကို "ေဆးကုတယ္" လို႔ပဲ သေဘာထားသုံးႏႈန္းတယ္။

စာဖတ္သူေတြအတြက္ ပရိတ္သတ္ႀကီးအတြက္ ကၽြန္ေတာ္က "စာေရးေပးေနတာ" မဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ "စာေရးေနတာ"ပါပဲ။

. . . ဒီစာကို ေသေသခ်ာခ်ာဖတ္ျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ေနာက္မ်ားမွာ ခင္ဗ်ားလည္း 'ေပး'သံၾကားတိုင္း ကၽြန္ေတာ့္လို မခ်ိတရိျဖစ္ေကာင္းျဖစ္မယ္။ သို႔မဟုတ္ ကၽြန္ေတာ့္ကို သတိရလိမ့္မယ္။ . . . အခုလို ဖတ္ေပးတာကို ကၽြန္ေတာ္က ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

(ယကၡ)ရဲႀကီး



 

Comments